Một số lưu ý khi đưa dẫn chứng vào bài viết nghị luận xã hội (tham khảo từ internet)
- Dẫn chứng tiêu biểu, mới mẻ (càng gần thời điểm thi càng ấn tượng). Những dẫn chứng đã quen thuộc, được sử dụng nhiều lần sẽ kém hấp dẫn. Do đó học sinh cần thường xuyên cập nhật thông tin, ghi chép lại một cách có hệ thống để khi làm bài vận dụng một cách linh hoạt.
- Số lượng dẫn chứng vừa đủ (khoảng từ 2 hoặc 3 dẫn chứng thực sự tiêu biểu)
- Dẫn chứng đưa vào trong bài viết nên là dẫn chứng xuất phát từ cuộc sống (Hạn chế lấy dẫn chứng trong các tác phẩm văn học).
- Không nên lấy dẫn chứng chung chung, mơ hồ, không liên quan tới vấn đề nghị luận.
- Khi đưa dẫn chứng, cần phân tích dẫn chứng (với dung lượng khoảng 1 hoặc 2 câu văn)
Cách đưa dẫn chứng vào bài viết nghị luận xã hội.
Các loại dẫn chứng
Dẫn chứng trong văn nghị luận xã hội có 04 dạng cơ bản là:
+ Dẫn chứng bằng số liệu (số liệu người chết vì tai nạn giao thông, số liệu học sinh, thanh niên yêu sớm, số liệu nạo phá thai tuổi vị thành niên, số liệu về tình trạng bạo lực học đường, số lượng người nhiễm HIV, số lượng đầu sách mà người Việt Nam đọc trong 1 năm …)
+ Dẫn chứng bằng những sự việc, hiện tượng xảy ra trong cuộc sống (ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, siêu thị 0 đồng, ATM gạo cho người nghèo, những tấm lòng thiện nguyện trong đại dịch, chương trình “sóng và máy cho em”…)
+ Dẫn chứng bằng những nhân vật nổi tiếng phù hợp với vấn đề nghị luận
(tùy từng vấn đề nghị luận, người viết lấy dẫn chứng cho phù hợp. Ví dụ Nick Vujicic – một người bất hạnh khi cơ thể bị khiếm khuyết không có tay không có chân nhưng anh đã vượt lên số phận nghiệt ngã và trở thành người truyền lửa, tiếp nghị lực sống cho biết bao người cùng cảnh ngộ và ngay cả những con người bình thường; J.K Rowling – tác giả của Harry Porter – bộ truyện tranh bán chạy của thời đại. Ít ai biết rằng, bà là một người mẹ đơn thân viết tác phẩm trong hoàn cảnh thất nghiệp, tuyệt vọng, nuôi con nhờ vào số tiền trợ cấp xã hội ít ỏi, vừa ru con ngủ vừa viết truyện tại một quán cà phê tồi tàn. Khi bộ truyện của bà ra đời đã bị rất nhiều nhà xuất bản từ chối in ấn. Nhưng bằng sự kiên trì, ý chí nghị lực bà đã theo đuổi đến cùng và đạt thành công, trở thành nhà văn nổi tiếng và trở thành tỷ phú nhờ viết sách…Bên cạnh đó học sinh cũng có thể ghim lại một số nhân vật nổi tiếng mà cuộc đời, sự đóng góp của họ đã trở thành bài học quý giá cho nhiều người như Steve Jobs – CEO của hãng Apple, Harland Sanders – người sáng lập ra thương hiệu gà rán nổi tiếng thế giới KFC, Edison – nhà khoa học với những phát minh vĩ đại trong lịch sử; Walt Disney – nổi tiếng với hãng phim hoạt hình cùng tên, Hồ Chí Minh – tấm gương về tự học, tự rèn, tình yêu nước mãnh liệt, Chu Văn An – người được coi là ngườ thầy của mọi thời đại đã dành cả cuộc đời để cống hiến cho sự nghiệp giáo dục với triết lí nhân văn cao đẹp…
+ Dẫn chứng bằng những câu nói nổi tiếng (Đầu tiên: hãy nghĩ. Thứ hai: hãy tin. Thứ ba: hãy mơ. Thứ tư: hãy dám – Walt Disney; Tôi đã trượt hơn 9000 cú ném trong sự nghiệp của mình. Tôi đã thua gần 300 trận đấu. Hai mươi sáu lần tôi được tin tưởng giao cho cú ném quyết định trận đấu, và đã trượt. Tôi đã thất bại hết lần này tới lần khác trong đời mình. Và đó chính là lí do tôi thành công – Michael Jordan, Ai cũng có thể trở thành những “con người lớn” bằng hai cách, làm được những việc lớn hoặc làm được những việc nhỏ với một tình yêu cực lớn – Giản Tư Trung…)
Đối với 4 loại dẫn chứng trên, kiểu đề nghị luận về một hiện tượng đời sống thường dùng dẫn chứng bằng số liệu hoặc dẫn chứng bằng sự việc, hiện tượng xảy ra. Kiểu đề nghị luận về một tư tưởng đạo lí, lối sống thường dùng dẫn chứng là những nhân vật nổi tiếng và dẫn chứng bằng việc trích dẫn những câu nói hay, giàu ý nghĩa về vấn đề nghị luận.
Cách đưa dẫn chứng.
+ Bước 1: Xác định vấn đề nghị luận thuộc dạng nào (nghị luận về hiện tượng đời sống hoặc tư tưởng, đạo lí)
+ Bước 2: Xác định một số dẫn chứng tiêu biểu nhất (bản thân hiểu rõ nhất)
+ Bước 3: Nêu và phân tích dẫn chứng, xoáy sâu vào vấn đề trọng tâm.
Để viết được đoạn văn nghị luận xã hội ấn tượng, có dẫn chứng thuyết phục, mỗi học sinh cần tập viết, chịu khó rèn luyện mỗi ngày. Bởi “Văn ôn võ luyện” và Cuộc hành trình ngàn dặm nào cũng phải bắt đầu bằng một bước đi nhỏ bé đầu tiên – Lão Tử.