Trước hết, chúng ta cần có một phần mở đúng và đủ trước khi muốn có một phần mở hay và độc đáo. Yêu cầu cơ bản của phần mở trong câu nghị luận xã hội bao gồm: dẫn dắt kết hợp với việc gợi mở vấn đề và nêu được nội dung phạm vi tư liệu hay còn gọi là luận đề. Trong quá trình viết phần mở cho câu nghị luận xã hội chúng ta cũng cần nêu khái lược được quan điểm của bản thân về vấn đề được đề cập tới.
Các bước để viết phần mở bài
Bước 1: Đọc kỹ và phân tích xem đề yêu cầu bàn luận về vấn đề gì của của sống: Cách sống, cách ứng xử, thái độ sống, quan niệm sống,….
Bước 2: Lựa chọn một câu chuyện, một thông tin, một ý kiến, cách ứng xử… để dẫn dắt, gợi mở vấn đề. Khi lựa chọn cần phải đặt nó trong mối quan hệ tương đồng, gần gũi về mặt ý nghĩa hoặc có sự liên kết nhất định nào đó.
Bước 3: Dẫn dắt luận đề.
Ví dụ:
Đề bài: Anh/chị hãy viết một bài văn (khoảng 600 chữ) bày tỏ quan điểm của mình về ý kiến: “Tự do không có văn hóa là thứ tự do hoang dã.” (Giản Tư Trung)
Bước 1: Khi đọc kỹ đề, chúng ta có thể thấy đề đang yêu cầu bàn luận về mặt tiêu cực của vấn đề lối sống tự do không có văn hoá.
Bước 2: Chúng ta sẽ lựa việc sự bùng nổ của cái Tôi cá nhân để dẫn dắt và gợi ra vấn đề cần nghị luận vì sự bùng nổ cái Tôi có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến tự do không có văn hoá.
Bước 3: Dẫn dắt ý kiến của Giản Tư Trung vào phần mở.
Đề bài: Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) để trả lời câu hỏi: Phải chăng, xã hội càng hiện đại thì con người càng muốn tìm kiếm lòng trắc ẩn thực sự?
Bước 1: Khi đọc kỹ đề, chúng ta có thể thấy đề đang yêu cầu bàn luận về việc con người trong xã hội văn minh tìm kiếm lòng trắc ẩn thực sự.
Bước 2: Chúng ta sẽ lựa chọn thành ngữ “Walk A Mile In My Shoes – hãy đi một dặm trường trong đôi giày của tôi” để dẫn dắt và gợi ra vấn đề cần nghị luận vì thành ngữ này được lấy làm tên gọi của nhiều chiến dịch, dự án liên quan đến tình yêu thương, sự cảm thông cũng như thấu hiểu..
Bước 3: Dẫn dắt ý kiến vào phần mở.
Sau khi đã có cho mình một phần mở đúng thì chúng ta cần tiếp tục hướng tới một mở phần mở hay và độc đáo bằng cách đưa những liên tưởng khác lạ, những kiến thức cũng như cách hành văn mới mẻ mang chất riêng của người viết. Dưới đây là 4 level mà chúng ta có thể áp dụng cho phần mở:
Ví dụ:
|
LEVEL |
ĐỀ BÀI |
PHẦN MỞ |
|
1 |
“Có một gã khổng lồ đang say ngủ trong mỗi con người. Khi gã khổng lồ thức giấc, những phép màu sẽ xảy ra.” (Frederick Faust)
Hãy viết một bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên? |
Nhà thơ Isa có đôi vần thơ làm tôi nhớ mãi chẳng thể nào quên:
“Chậm rì chậm rì Kìa con ốc nhỏ Leo đỉnh Fuji..” Chặng đường mà con ốc nhỏ phải leo khiến người đọc liên tưởng tới cuộc đời của mỗi con người. Cuộc hành trình của con ốc trong bài thơ |
| trên là một cuộc hành trình không tưởng, cũng như chặng đường đời của con người còn nhiều lắm những chông gai. Tuy nhiên, con đường lên đỉnh Fuji dẫu khó leo tới mức nào, đường đời dù có khó khăn gian khổ ra sao, con người cũng sẽ vượt qua được. Bởi lẽ gì? Phải chăng như Frederick Faust đã từng nói: “Có một gã khổng lồ đang say ngủ trong mỗi con người. Khi gã khổng lồ đó thức giấc, những phép màu sẽ xảy ra”, nâng bước con người đi qua những giông tố của biển đời mênh mông để đặt chân tới đỉnh cao của thành công, danh vọng và niềm hạnh phúc. | ||
|
2 |
Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về sự tầm quan trọng của ước mơ đối với thế hệ trẻ. |
Như con thuyền không có bánh lái, con người không có ước mơ sẽ trôi lững lờ cho đến khi lạc lối giữa biển khơi xa vắng, điều đó đã khiến tôi nhận ra tầm quan trọng của ước mơ đối với thế hệ trẻ. |
|
3 |
Có ý kiến cho rằng: “Không ai muốn chết. Nhưng cái chết là tác nhân thay đổi cuộc sống, là loại bỏ cái cũ để mở đường cho cái mới.”. Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên. |
Trong truyền thống phương Tây, đại bàng là một loài chim có quá trình lột xác đầy đau đớn và mang những khả năng ngoại biệt, vượt trên những giới hạn ở cõi trần. Khi đã đến một độ tuổi nhất định, đại bàng sẽ phải phơi mình dưới ánh nắng mặt trời cũng như lặn mình xuống dòng nước trong xanh. Dẫu điều ấy không làm đại bàng trở nên bất tử nhưng sẽ giúp nó tái sinh một cuộc đời mới. Và chính quá trình tái |
| sinh đầy đau đớn như chết đi sống lại của sứ giả bầu trời đã làm ta trăn trở về ý kiến: “Không ai muốn chết. Nhưng cái chết là tác nhân thay đổi cuộc sống, là loại bỏ cái cũ để mở đường cho cái mới.”. | ||
|
4 |
“Nghiêng tai nghe lại cuộc đời.” (Trịnh Công Sơn) Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên. |
Rảo bước trên con phố, tôi đã bắt gặp không ít những con người bên một quán cà phê ở vệ đường với ánh mắt thất thần và khư khư trong tay là chiếc smartphone. Cả người họ bất động, chỉ duy có cái tay là cử động, là bấm, là lướt. Nhìn thấy vậy, tôi chợt tự vấn lòng: “Liệu rằng, con người hiện đại ngày nay có còn thời gian để “Nghiêng tai nghe lại cuộc đời.” (Trịnh Công Sơn)?” |
